Collegereeks AI voor ambtenaren

Programma:

Module 1 – Kunstmatige intelligentie in context

Van hype naar begrip. In deze module maken deelnemers kennis met de basisprincipes van AI en de manier waarop deze technologieën onze samenleving en gemeentelijke praktijk beïnvloeden. Ze leren begrippen als Machine learning, Generatieve AI en lerende systemen begrijpen, krijgen zicht op actuele ontwikkelingen en ontdekken waar AI nu al stilletjes aanwezig is in gemeentelijke processen. Ook komt de betekenis van digitale besluitvorming, zoals het Algoritmeregister en het AI-verordening, aan bod. De nadruk ligt op het begrijpen van de technologie zonder technisch specialist te hoeven zijn en op het herkennen van kansen én risico’s in het eigen werk.

Module 2 – Publieke waarden en juridisch kader

Van kunnen naar mogen. Hier verdiepen deelnemers zich in de ethische en juridische randvoorwaarden bij het gebruik van AI. Ze leren hoe regelgeving zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), de AI-verordening en de Wet open overheid (Woo) van toepassing zijn op dataverwerking en geautomatiseerde besluitvorming, en hoe deze regels bedoeld zijn om burgers te beschermen. Tegelijk verkennen ze de publieke waarden die bij AI op het spel staan: transparantie, rechtvaardigheid, inclusiviteit en menselijke waardigheid. De module maakt duidelijk dat AI geen neutraal instrument is, maar een technologie die altijd keuzes bevat — en dus verantwoordelijkheid vraagt.

Module 3 – Human-in-the-loop

Van vertrouwen op techniek naar regie houden. Deze module onderzoekt de rol van de mens in processen die (deels) door algoritmen worden aangestuurd. Deelnemers leren hoe ze effectief ‘in de loop’ kunnen blijven: wanneer moeten ze ingrijpen, welke verantwoordelijkheid dragen ze, en hoe vermijden ze valkuilen zoals automation bias of gezagsillusie? Ook komt kritiek op het human-in-the-loop-concept aan bod, onder andere van Ben Green, om te laten zien dat menselijke tussenkomst niet automatisch waarborgt dat beslissingen rechtvaardig zijn. De module stimuleert een houding van kritisch meedenken, durven tegendruk geven en signaleren waar menselijke afweging nodig is.

Module 4 – Werken met AI-tools

Van weten naar doen. In deze praktische module gaan deelnemers zelf aan de slag met veelgebruikte AI-tools zoals ChatGPT, Copilot en visuele generatieve tools. Ze ontdekken hoe AI hen kan ondersteunen bij dagelijkse taken (analyse, samenvatten, communicatie, risicovoorspelling), maar ook waar de grenzen liggen. Door hands-on te werken met tools en de output te toetsen op kwaliteit, bias en juridische implicaties, ontwikkelen ze vaardigheid én kritisch bewustzijn. Er wordt onderscheid gemaakt tussen laagdrempelige toepassingen en beleidsgevoelige inzet, met aandacht voor veilig en verantwoord gebruik.

Module 5 – Feedback, fouten en databescherming

Van incidenteel gebruik naar duurzame borging. De slotmodule richt zich op het herkennen, melden en voorkomen van fouten en misstanden bij AI-toepassingen. Deelnemers leren hoe bias of discriminatie kan ontstaan, hoe ze signalen van verkeerd AI-gebruik kunnen herkennen en hoe ze deze veilig kunnen rapporteren binnen de organisatie (bijv. via de Functionaris Gegevensbescherming, of op grond van de Wet bescherming klokkenluiders). Ook komt databescherming aan bod: omgaan met bijzondere persoonsgegevens, bewaartermijnen en logging. De nadruk ligt op het versterken van de organisatiecultuur van transparantie, feedback en lerend vermogen.